Những điều thú vị về Tâm lý học không phải ai cũng biết

Tâm lý học là nghiên cứu về tâm trí và hành vi

Trong tiếng Hy Lạp, Tâm lý học (Psychology) được kết hợp từ từ “psyche” có nghĩa là “hơi thở, tinh thần, linh hồn” và từ “logia” có nghĩa là “nghiên cứu”. Cho nên, Tâm lý học được hiểu đơn giản là một ngành khoa học chuyên nghiên cứu về tâm trí và hành vi, tập trung tìm hiểu các hiện tượng ý thức và vô thức, cũng như cảm xúc và tư duy.

Tuy Tâm lý học vẫn còn là ngành học tương đối non trẻ, nhưng nó đã có lịch sử hình thành khá lâu dài, xuất phát từ sinh học và triết học, đồng thời có sự liên kết chặt chẽ với các ngành như xã hội học, y học, ngôn ngữ học và nhân học. 

Ngày nay, Tâm lý học phát triển nhanh chóng và giữ một vai trò quan trọng trong mọi lĩnh vực của cuộc sống. Vì thế nên, nhu cầu nhân lực có chuyên môn Tâm lý học rất lớn. Theo đó, các nhà Tâm lý học có thể làm việc trong các bệnh viện, phòng khám sức khỏe tâm thần, trường học, cơ quan chính phủ, doanh nghiệp tư nhân,.... với nhiều vai trò khác nhau, từ điều trị cho đến thực hiện các nghiên cứu để tác động đến chính sách y tế cộng đồng.

Tâm lý học dựa trên các phương pháp khoa học

Những nghiên cứu về Tâm lý học đã chứng minh rằng, điều mà chúng ta thường tin là “hiển nhiên” thực sự không đúng hoàn toàn. Cụ thể, dựa vào các phương pháp khoa học, Tâm lý học có thể giúp đưa ra các vấn đề về cách thức, cũng như lý do cho hành xử của con người, từ đó rút ra giải pháp phù hợp nhất.

Bên cạnh đó, Tâm lý học còn sử dụng các phương pháp thực nghiệm để khám phá chi tiết mối quan hệ giữa các biến khác nhau hoặc sử dụng một loạt các kỹ thuật như quan sát, thí nghiệm và bảng hỏi để nghiên cứu tâm trí và hành vi của con người.

Tâm lý học dựa trên đa dạng góc nhìn

Các chủ đề và câu hỏi trong Tâm lý học được nhìn nhận dưới nhiều dạng quan điểm khác nhau và mỗi góc nhìn đều đóng góp một hiểu biết mới. Một số quan điểm chính trong Tâm lý học như sau:

• Quan điểm sinh học.
• Quan điểm nhận thức.
• Quan điểm hành vi.
• Quan điểm tiến hóa.
• Quan điểm nhân văn.

Ví dụ, hãy tưởng tượng rằng các nhà Tâm lý học đang tìm hiểu yếu tố gây ra hành vi bắt nạt. Trong đó, một nhà nghiên cứu với quan điểm sinh học sẽ xem xét vai trò của di truyền và não bộ, còn nhà nghiên cứu với quan điểm hành vi sẽ xem xét cách hành vi bắt nạt được củng cố bởi môi trường.

Nhìn chung, không có duy nhất một quan điểm nào là đúng. Mỗi quan điểm đều góp phần vào cách chúng ta tìm hiểu vấn đề, đồng thời giúp nhà nghiên cứu phân tích được các ảnh hưởng tạo nên hành vi để đưa ra giải pháp hạn chế hành vi tiêu cực và khuyến khích hành vi lành mạnh.

Tâm lý học bao gồm đa dạng lĩnh vực

Tâm lý học bao gồm nhiều lĩnh vực chuyên môn khác nhau, trong đó mỗi lĩnh vực sẽ tập trung vào một khía cạnh cụ thể của tâm lý con người. Một số lĩnh vực chính của Tâm lý học như sau:

• Tâm lý học lâm sàng: Là lĩnh vực tập trung vào việc đánh giá, chẩn đoán và điều trị các vấn đề tâm lý và rối loạn tâm thần bằng cách áp dụng các liệu pháp như trị liệu nhận thức hành vi, trị liệu tâm lý phân tích hoặc nhiều phương pháp khác, điều này nhằm giúp bệnh nhân hiểu rõ và xử lý cảm xúc của mình.
• Tâm lý học phát triển: Là lĩnh vực chuyên nghiên cứu về các yếu tố sinh học, xã hội và môi trường tác động đến sự phát triển của con người qua các giai đoạn khác nhau trong cuộc đời, từ lúc sinh ra cho đến khi trưởng thành và già đi.
• Tâm lý học xã hội: Là lĩnh vực khám phá các yếu tố xã hội ảnh hưởng đến hành vi, suy nghĩ và cảm xúc của con người. Bên cạnh đó, lĩnh vực này cũng nghiên cứu về cách con người tương tác với nhau trong các tình huống xã hội.
• Tâm lý học nhận thức: Là lĩnh vực tập trung vào việc nghiên cứu quá trình nhận thức, suy nghĩ và giải quyết vấn đề của con người.

Tâm lý học không chỉ về sức khỏe tâm thần

Khi nghĩ về Tâm lý học, không ít người sẽ hình dung đến các hoạt động lắng nghe, thấu hiểu nhằm giúp người bệnh khắc phục các khó khăn về tâm lý. Trên thực tế, ngoài việc tập trung vào chăm sóc sức khỏe tâm thần của cộng đồng xã hội, Tâm lý học còn được ứng dụng trong rất nhiều lĩnh vực, chẳng hạn như giáo dục, tham vấn và nghiên cứu khoa học.

Xem thêm:

• Chi phí khám trầm cảm bao nhiêu? Cập nhật mới nhất 2024