Trẻ bị sang chấn tâm lý: Các dấu hiệu cần biết sớm để giúp trẻ vượt qua

Sang chấn tâm lý ở trẻ là như thế nào?

Sang chấn tâm lý ở trẻ là một trạng thái tinh thần và cảm xúc không ổn định. Tình trạng này thường có mối liên quan đến một sự kiện hay tình huống nào đó khiến tâm lý trẻ bị căng thẳng và đau khổ, lâu dài ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng học tập, quan hệ xã hội và sức khoẻ tổng thể của trẻ.
 

Nguyên nhân khiến trẻ bị sang chấn tâm lý

Có rất nhiều lý do dẫn đến việc trẻ bị sang chấn tâm lý. Sau đây là một số nguyên nhân chính mà bạn có thể tham khảo:

• Xung đột gia đình: Xung đột, hoà giải không hiệu quả hoặc sự phân ly gia đình tạo cho trẻ một môi trường căng thẳng và đầy áp lực. Trẻ sẽ cảm nhận rằng mình đang ở giữa các cuộc xung đột, điều này khiến trẻ cảm thấy đau đớn và lo lắng.
• Chấn thương, tai nạn: Khi trẻ trải qua tai nạn hoặc các chấn thương về thể chất, trẻ có thể bị sang chấn tâm lý. Các sự kiện như tai nạn giao thông, thảm hoạ, rơi từ độ cao dễ ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ.
• Áp lực học tập và xã hội: Những áp lực từ việc đạt được kết quả cao trong học tập, cạnh tranh với bạn bè hay hoàn thành tốt các hoạt động xã hội cũng có thể gây ra sang chấn tâm lý ở trẻ.
• Bị bắt nạt: Trẻ bị bắt nạt trong môi trường học đường và trên mạng xã hội dễ tạo ra các vết thương tinh thần, cảm giác tự ti và cô đơn, từ đó hình thành nên tình trạng sang chấn tâm lý nghiêm trọng.
• Sự thay đổi trong cuộc sống: Khi đối mặt với những thay đổi đột ngột trong cuộc sống như cha mẹ ly hôn, mất đi người thân yêu, chuyển trường học,...., trẻ hoàn toàn có thể mắc phải sang chấn tâm lý.
• Bạo lực gia đình, xâm hại tình dục: Việc thường xuyên bị đánh đập, mắng chửi hoặc trải qua nạn xâm hại tình dục sẽ tác động tiêu cực đến tinh thần của trẻ, cũng như dẫn đến tình trạng sang chấn tâm lý.
• Vấn đề sức khỏe tâm thần: Một số trẻ bị tổn thương tâm thần hoặc mắc các hội chứng rối loạn tâm lý như trầm cảm, lo âu, tự kỷ thì nguy cơ trải qua sang chấn tâm lý cao hơn so với trẻ bình thường.

Lưu ý: Mỗi trẻ sẽ có khả năng phản ứng khác nhau với các tình huống và nguyên nhân gây ra sang chấn tâm lý. Do đó, việc hiểu rõ nguyên nhân cụ thể giúp bố mẹ đưa ra các phương pháp hỗ trợ phù hợp và tốt nhất cho trẻ.

Các dấu hiệu nhận biết trẻ bị sang chấn tâm lý

Các dấu hiệu thường thấy nhất khi trẻ bị sang chấn tâm lý bao gồm:

• Thay đổi tâm trạng: Trẻ có thể trải qua những cảm xúc tiêu cực như buồn bã, lo âu, nóng nảy hoặc tức giận.
• Thay đổi hành vi: Trẻ xuất hiện những hành vi khác thường, chẳng hạn như trở nên tách biệt với bạn bè và mọi người xung quanh. Một số trường hợp, trẻ lại trở nên quấy phá hoặc thách thức hơn so với trước đây.
• Suy giảm trong học tập: Trẻ bị sang chấn tâm lý thường mất khả năng tập trung, dẫn đến việc khó tiếp thu kiến thức và sa sút trong học tập.
• Rối loạn giấc ngủ: Trẻ có thể gặp tình trạng mất ngủ, khó ngủ hoặc thường xuyên gặp ác mộng khi ngủ. Điều này khiến giấc ngủ không trọn vẹn và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của trẻ.

Khi trẻ có những dấu hiệu trên, tỷ lệ cao trẻ đã bị sang chấn tâm lý. Vì thế nên, gia đình cần đưa trẻ đến các địa chỉ khám trầm cảm uy tín để được chuyên gia tư vấn và điều trị kịp thời, tránh ảnh hưởng nhiều đến sự phát triển của trẻ trong tương lai.

Bố mẹ cần làm gì khi trẻ bị sang chấn tâm lý?

Khi phát hiện trẻ bị sang chấn tâm lý, điều quan trọng nhất là bố mẹ không nên xem nhẹ các biểu hiện của con. Thay vào đó, hãy tìm hiểu các biện pháp cần làm, cũng như thể hiện tình yêu thương dành cho con. Sau đây là các phương pháp giúp trẻ khắc phục tình trạng sang chấn tâm lý bố mẹ cần lưu ý:

• Bố mẹ nên thiết lập một môi trường thoải mái trò chuyện, khuyến khích con chia sẻ những điều đã và đang trải qua. Đặc biệt, trong quá trình lắng nghe trẻ, bố mẹ hãy thể hiện sự sẵn sàng hỗ trợ con giải quyết các vấn đề về tâm lý và hành vi.
• Trong quá trình lắng nghe chia sẻ của trẻ, bố mẹ cần tránh đưa ra những nhận xét tiêu cực, điều này được xem là cách hữu ích để không làm trẻ cảm thấy bản thân không đáng giá và hình thành nên các hành vi tiêu cực sau này.
• Đối với trường hợp trẻ mắc lỗi hoặc đạt kết quả học tập kém hơn bạn bè, thay vì mắng chửi, xúc phạm trẻ, bố mẹ hãy tìm cách thảo luận để trẻ hiểu rõ hơn. Không chỉ vậy, khi trẻ có những suy nghĩ sai lệch, bố mẹ cũng cần tiếp cận một cách nhẹ nhàng và giải thích để trẻ không cảm thấy xấu hổ.
• Trẻ mắc sang chấn tâm lý thường có xu hướng rút lui khỏi các hoạt động yêu thích và mối quan hệ xã hội, tuy nhiên sự cô đơn này chỉ khiến tình trạng sang chấn trở nên tồi tệ hơn. Vì vậy, bố mẹ cần khéo léo giúp con tái kết nối với xã hội, thúc đẩy trẻ tham gia các hoạt động giải trí lành mạnh.
• Việc đảm bảo sức khỏe thể chất cho trẻ cũng nên được ưu tiên hàng đầu, bởi thể chất và tâm lý luôn có một mối liên hệ mật thiết với nhau. Thêm nữa, tình trạng sang chấn tâm lý có thể trở nên trầm trọng hơn nếu trẻ không thường xuyên vận động, ngủ đủ giấc và cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết.
• Trong bối cảnh xã hội hiện đại, trẻ thường phát triển những thói quen không lành mạnh như tiêu thụ thực phẩm nhiều calo, thức khuya, dành nhiều thời gian cho điện thoại di động và máy tính,.... Lúc này, bố mẹ hãy hỗ trợ con thiết lập thói quen sống tích cực, cũng như kích thích trẻ tham gia nhiều hoạt động ngoài trời.
• Nếu đã áp dụng các biện pháp trên mà tình trạng bệnh của trẻ không được cải thiện, bố mẹ có thể tìm đến sự giúp đỡ chuyên nghiệp từ các chuyên gia tâm lý học hoặc tâm thần học.