TƯ VẤN LUẬT DÂN SỰ TỪ CÁC LUẬT SƯ HÀNG ĐẦU VIỆT NAM

Các chế định và nguyên tắc cơ bản của luật dân sự

Luật dân sự có nhiều chế định khác nhau và mỗi chế định đều có những nguyên tắc riêng, những tiêu chí riêng. Các chế định cụ thể như: chế định tài sản và quyền sở hữu; chế định thừa kế; chế định nghĩa vụ hoàn trả do chiếm hữu, sử dụng tài sản, được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật; chế định nghĩa vụ dân sự và hợp đồng dân sự; chế định chuyển quyền sử dụng đất; chế định bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng; chế định thực hiện công việc không có ủy quyền; chế định quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ.

Vai trò của Luật dân sự đối với từng trường hợp

Đối với đời sống cá nhân, cá thể trong xã hội

• Thứ 1, theo khoản 1 Điều 163 Bộ luật dân sự 2015, không ai có quyền hạn chế, tước đoạt trái phép quyền sở hữu và các quyền khác đối với tài sản
• Thứ 2, theo khoản 1, Điều 164 Bộ luật dân sự 2015, để bảo vệ các quyền tài sản của mình chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác, được sử dụng mọi biện pháp miễn là không trái với quy định của pháp luật khi chúng bị vi phạm bởi bất kỳ ai
•  Thứ 3, theo khoản 2, Điều 164 Bộ Luật dân sự 2015, khi có hành vi xâm phạm quyền, chủ sở hữu, chủ thể khác đối với tài sản có quyền yêu cầu Tòa án, cơ quan có thẩm quyền buộc người đó phải trả lại tài sản, chấm dứt hành vi cản trở pháp luật, và yêu cầu bồi thường thiệt hại
• Thứ 4, đối với người chuyển đổi giới tính và giới tính thứ 3 được công nhận quyền và nghĩa vụ. Họ có quyền bình đẳng giữa con người với con người, giúp mọi người có cái nhìn khác, thoáng hơn về đối tượng này.

Đối với doanh nghiệp, pháp nhân

Vai trò của Luật dân sự hiện hành trong việc thúc đẩy doanh nghiệp, tư cách pháp nhân để phát triển kinh tế đất nước như sau:

• Cá nhân, pháp nhân có quyền tự do quyết định khi giao kết hợp đồng (quyền tự do thỏa thuận); trừ những trường hợp đặc biệt được quy định không ai, kể cả cơ quan nhà nước có thể can thiệp
• Cá nhân, pháp nhân có quyền tự do lựa chọn ngành nghề, quy mô kinh doanh và vẫn có thể là người đại diện, người ủy quyền
• Cá nhân, pháp nhân có quyền tự do xác định chế độ trách nhiệm tài sản do vi phạm nghĩa vụ hợp đồng...

Đối với sự phát triển kinh tế với nước ngoài

Luật dân sự hiện hành tạo môi trường pháp lý thuận lợi, linh hoạt trong việc giải quyết các quan hệ dân sự có liên quan đến nước ngoài để các tập đoàn có thể đầu tư vào Việt Nam, gia tăng sự hợp tác thương mại giữa Việt Nam và các quốc gia khác trên thế giới, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, tham giam vào các “sân chơi” như Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC),...

Ngoài ra, bạn có thể xem thêm các luật khác như: hôn nhân gia đình, doanh nghiệp, hình sự,... tại mục tư vấn luật.

Những nội dung chính có trong Bộ luật dân sự 2015

Quyền sở hữu và quyền khác đối với tài sản

Các quy định về quyền sở hữu và quyền khác đối với tài sản gồm:

• Các nguyên tắc, thực hiện quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản, các biện pháp để bảo vệ quyền đối với tài sản,...
• Về việc chiếm hữu tài sản: định nghĩa, hình thức tồn tại của chiếm hữu tài sản,...
• Về quyền sở hữu tài sản: Xác lập, hình thức sở hữu, chấm dứt quyền,...

Về nghĩa vụ và hợp đồng

Các quy định Luật dân sự ký hợp đồng về nghĩa vụ và hợp đồng gồm:

• Các quy định chung: căn cứ xác lập hợp đồng, chuyển giao quyền và nghĩa vụ giữa các bên,...
• Quy định về một số hợp đồng thông dụng như hợp đồng cho thuê tài sản, hợp đồng mượn tài sản, hợp đồng mua bán tài sản,...
• Quy định về công việc không có ủy quyền
• Quy định về nghĩa vụ hoàn trả chiếm hữu, sử dụng tài sản không có căn cứ pháp luật

Về thừa kế

Các quy định Luật dân sự chia thừa kế như sau:

• Quy định chung: thời điểm, địa điểm mở thừa kế, quyền và nghĩa vụ của người thừa kế, phát sinh,...
• Quy định về thừa kế theo di chúc
• Quy định về thừa kế theo pháp luật 
• Việc thanh toán và thực hiện phân chia tài sản

Quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài

Các quy định Luật dân sự 2015 về quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài:

• Các quy định chung: phạm vi áp dụng, cách xác định pháp luật áp dụng
• Căn cứ xác định pháp luật áp dụng đối với các đối tượng: người không quốc tịch, người có nhiều quốc tịch; năng lực pháp luật và hành vi dân sự
• Xác định pháp luật áp dụng đối với quan hệ tài sản, quan hệ nhân thân

Điểm mới nào được Bộ luật dân sự mới nhất sửa đổi, bổ sung?

Những điều luật trong luật dân sự mới nhất được sửa đổi và bổ sung:

Thứ 1: Về quyền hưởng dụng

Quyền hưởng dụng là một quyền khác trong sở hữu tài sản. Quyền này được hiểu rằng là quyền của chủ thể được khai thác công dụng và hưởng hoa lợi, các lợi tức đối với tài sản thuộc quyền sở hữu của chủ thể khác trong một thời hạn nhất định. Được xác lập theo các quy định của luật, theo các thỏa thuận hoặc theo di chúc.

Thứ 2: Về việc bổ sung độ tuổi lập di chúc

• Theo Bộ luật dân sự, người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi được lập di chúc nếu cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.
• Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi được lập di chúc nếu: được lập thành văn bản, được sự đồng ý của cha mẹ hoặc người giám hộ về việc lập di chúc, được pháp luật thông qua các quy định về những nội dung định đoạt tài sản về quyền của những người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi.

Thứ 3: Các quy định về thời hiệu khởi kiện về hợp đồng

Thời hiệu khởi kiện hợp đồng để yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp hợp đồng được quy định là 3 năm, kể từ ngày mà người có quyền yêu cầu biết và phải biết quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị người khác xâm phạm (theo như quy định trước đây thì thời hiệu này là 2 năm).

Thứ 4: Về thời hiệu khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại

Theo quy định tại bộ luật dân sự mới nhất thì thời hiệu khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại là 3 năm kể từ ngày mà người có quyền yêu cầu biết quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm (quy định trước đây đối với thời hiệu này là 2 năm).

Thứ 5: Sự sửa đổi về thời điểm xác lập quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản

Bộ luật dân sự có quy định chi tiết về thời điểm xác lập quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản. Đối với trường hợp mà thời điểm xác lập này thực hiện theo quy định của Bộ luật dân sự hiện hành, luật khác có liên quan; trường hợp luật không có quy định thì sẽ thực hiện thỏa thuận theo các bên liên quan. Còn với trường hợp mà luật không quy định, các bên không thỏa thuận được thì thời điểm xác lập quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản là thời điểm chuyển giao tài sản. Trừ trường hợp có thỏa thuận khác, khi tài sản chưa được chuyển giao mà phát sinh hoa lợi, lợi tức thì phần hoa lợi, lợi tức đó thuộc về bên có tài sản chuyển giao,.

Thứ 6: Quy định về pháp nhân cũng có quyền được làm người giám hộ

Phải đáp ứng hai điều kiện là có năng lực pháp luật dân sự phù hợp với việc giám hộ và phải có quyền và nghĩa vụ của người giám hộ.

Thứ 7: Về việc thực hiện hợp đồng khi hoàn cảnh thay đổi

Sự thay đổi hoàn cảnh có thể do nhiều nguyên nhân khách quan xảy ra khi giao kết hợp đồng; tại thời điểm giao kết hợp đồng; trong thời điểm mà các bên không thể nào lường trước được sự thay đổi hoàn cảnh. Bên có lợi ích bị ảnh hưởng có quyền yêu cầu bên kia đàm phán lại hợp đồng trong một thời hạn hợp lý nếu hoàn cảnh thay đổi cơ bản.

Thứ 8: Về thứ tự ưu tiên thanh toán trong thừa kế

Chi phí cho việc bảo quản di sản; Tiền bồi thường thiệt hại; Tiền cấp dưỡng còn thiếu; Chi phí hợp lý cho việc mai táng; Tiền trợ cấp cho người sống nương nhờ; Thuế và các khoản phải nộp khác vào ngân sách Nhà nước; Các khoản nợ khác đối với cá nhân, pháp nhân; Tiền phạt; Tiền công lao động và các chi phí khác.