Use Case là gì? Tìm hiểu về sơ đồ Use Case từ A đến Z

Use Case là gì?

Use Case là gì? Theo Topchuyengia, Use Case là một kỹ thuật được dùng trong kỹ thuật phần mềm và hệ thống để nắm bắt yêu cầu chức năng của hệ thống. Use Case sẽ mô tả sự tương tác đặc trưng giữa người dùng bên ngoài (Actor) và hệ thống.

Ví dụ: Đối với một hệ thống quản lý thư viện online. Trong đó: 

User: Người đọc thư viện.
Yêu cầu chức năng: Mượn và trả sách trực tuyến.
Use Case: Mượn sách trực tuyến

• Người đọc đăng nhập và chọn "Mượn Sách".
• Hệ thống hiển thị sách có sẵn, người đọc chọn và xác nhận.
• Hệ thống kiểm tra sách và cập nhật thông tin.
• Nếu không đủ sách, thông báo cho người đọc chọn lại.
• Nếu quá hạn trả, gửi thông báo và tính phí.
• Hệ thống xác nhận mượn sách thành công.

Use Case giúp đội phát triển hiểu cách người đọc và hệ thống tương tác khi mượn sách trực tuyến. Từ đó, BA có cơ sở cho quá trình thiết kế và triển khai hệ thống.

XEM THÊM:

• Phân biệt Sketch, Wireframe, Mockup, và Prototype?
• BRD là gì? Tầm quan trọng của BRD trong dự án kinh doanh
• Diagram là gì? Tổng hợp các loại diagram phổ biến cho dân BA

Những thành phần trong sơ đồ Use Case

Theo Topchuyengia, các thành phần chính trong Use Case gồm: 

Tên Use Case

Tên Use Case sẽ thể hiện mục tiêu chính của Use Case là gì. Với hệ thống quản lý thư viện online trên thì tên Use Case là “Mượn sách trực tuyến”.

Mô tả Use Case

Trong phần này, BA sẽ cần chú ý đến 3 yếu tố quan trọng là:

• Mục tiêu: Mục tiêu cần cụ thể và rõ ràng mà Use Case muốn đạt được. Trong ví dụ trên, mục tiêu là “cung cấp phương tiện cho người đọc mượn sách thuận tiện”.
• Từng bước thực hiện: BA cần mô tả chi tiết từng bước người dùng và hệ thống thực hiện để đạt được mục tiêu.
• Mô tả kết quả: BA cần xác định những gì sẽ xảy ra sau khi Use Case được thực hiện thành công, ví dụ như: "Người đọc nhận được xác nhận mượn sách thành công".

Actor

BA cần xác định người dùng hoặc hệ thống nào tương tác với Use Case, ví dụ: "Người đọc sách trong thư viện."

Preconditions

Đây là các điều kiện phải thỏa mãn trước khi Use Case được thực hiện, ví dụ: "Người đọc đã đăng nhập vào hệ thống."

Postconditions

Với thành phần Postconditions, BA cần liệt kê các điều kiện mà hệ thống hoặc người dùng sẽ đạt được sau khi Use Case kết thúc, ví dụ: "Thông tin sách được cập nhật trong cơ sở dữ liệu".

Tìm hiểu thêm các bài viết liên quan:

• Activity diagram là gì? Hướng dẫn sử dụng cho BA
• Class Diagram là gì? Cách thiết kế Class Diagram hiệu quả
• Sequence Diagram là gì - Cẩm nang từ A đến Z cho người mới

Từng bước xây dựng Use Case

Bước 1: Phân tích yêu cầu

Bước đầu tiên trong quá trình phát triển Use Case là phân tích yêu cầu của người dùng và các bên liên quan. Quá trình này liên quan đến việc xác định và hiểu rõ mục tiêu của hệ thống. Những phân tích này sẽ giúp BA xác định những gì người dùng mong đợi từ hệ thống và định rõ các chức năng và tính năng chính cần được tích hợp trong sản phẩm.

Bước 2: Xác định các Use Case

Sau khi đã phân tích yêu cầu tỉ mỉ, bước tiếp theo của BA là xác định những Use Case cần thiết để đáp ứng những yêu cầu đã xác định trước đó. Các Use Case này là những tác vụ cụ thể mà hệ thống sẽ thực hiện để đáp ứng nhu cầu và mục tiêu của người dùng. Công việc của BA trong bước này là phân loại chức năng và xác định nhóm các nhiệm vụ cụ thể.

Bước 3: Mô tả Use Case

Ở bước này, BA sẽ tiến hành mô tả Use Case chi tiết. Mỗi Use Case cần phải có đầy đủ những thành phần như Topchuyengia đã đề cập ở trên. Những thành phần từ Tên, Mô tả hay Actor sẽ giúp BA định rõ quy trình và kết quả mà mỗi Use Case mang lại.

Bước 4: Xem xét và phê duyệt

Sau khi mô tả các Use Case, quá trình xem xét và phê duyệt là bước quan trọng để đảm bảo tính chính xác và hoàn thiện của mỗi Use Case. Trong bước này, BA cần thu thập ý kiến từ stakeholders và chắc chắn rằng mỗi Use Case đáp ứng đúng yêu cầu của hệ thống. Xem xét và phê duyệt là cơ hội để BA điều chỉnh và hoàn thiện mỗi tác vụ, đặt ra những câu hỏi cần thiết và đảm bảo sự thống nhất từ tất cả các phía liên quan.

Tìm hiểu thêm: Tổng hợp kiến thức của BA từ cơ bản đến nâng cao

Lợi ích của việc sử dụng Use Case

Biểu đồ Use Case giúp xác định các thành phần và quy trình chính hình thành hệ thống. Chúng cũng là công cụ hữu ích trong việc phân tích tại các buổi họp người dùng. Chúng làm rõ các yêu cầu của hệ thống đang được mô hình hóa và được dùng để soạn thảo kịch bản kiểm thử.

Sử dụng công cụ vẽ biểu đồ Use Case trực tuyến sẽ giúp bạn tạo ra biểu đồ hiệu quả hơn. Bạn có thể chỉnh sửa nhiều lần mà không lo bản vẽ bị lộn xộn. Nó còn cho phép bạn chia sẻ biểu đồ một cách dễ dàng và kiểm tra kết quả mọi lúc mọi nơi. Do đó sử dụng công cụ này là rất tiện lợi và đa dạng.

Phân loại Use Case trong hệ thống phần mềm

Đây là các Use Case quan trọng nhất và mang lại giá trị cốt lõi cho người dùng. Primary Use Case thường mô tả các chức năng chính của hệ thống và đáp ứng trực tiếp những nhu cầu từ phía người dùng. Ví dụ: Use Case "Đăng nhập" trong hệ thống quản lý tài khoản, Use Case "Đặt hàng" trong hệ thống thương mại điện tử.

Use Case mở rộng (Use Case Extension)

Loại Use Case này sẽ bổ sung thêm chức năng cho Use Case chính, giúp tăng cường tính linh hoạt và khả năng sử dụng của hệ thống. Extension Use Case xảy ra khi một Use Case chính được mở rộng khi thêm các chức năng bổ sung hoặc các luồng làm việc tùy chọn. Ví dụ: Use Case "Quên mật khẩu" là Use Case mở rộng của Use Case "Đăng nhập", cung cấp chức năng khôi phục mật khẩu cho người dùng.

Use Case thay thế (Alternative Use Case)

Loại Use Case này mô tả các hành vi thay thế có thể xảy ra trong quá trình sử dụng hệ thống, giúp xử lý các tình huống ngoại lệ. Alternative Use Case xảy ra khi có nhiều phương pháp hoặc lựa chọn khác nhau để đạt được một mục tiêu tương tự. Để hiểu hơn, bạn có thể hình dung Use Case "Xử lý lỗi thanh toán" là Use Case thay thế của Use Case "Đặt hàng", cung cấp phương án xử lý khi thanh toán không thành công.

Tìm hiểu thêm: Tổng quan về biểu đồ UML