Làm sao để mua cổ phiếu? Hướng dẫn chứng khoán cơ bản cho người mới

Chuẩn bị gì trước khi mua cổ phiếu?

Khi đầu tư mua cổ phiếu, bạn phải nghiên cứu kỹ lưỡng để tránh việc bỏ tiền một cách lãng phí. Cụ thể, nếu bạn đang thắc mắc làm sao để mua cổ phiếu, mở tài khoản giao dịch hay cách đầu tư chứng khoán có lời thì trước tiên hãy chuẩn bị các yếu tố sau:

Học kiến thức đầu tư cổ phiếu

Trước khi đầu tư tiền thật vào thị trường chứng khoán, bạn phải nắm được trước những khái niệm cơ bản trong lĩnh vực này. Ví dụ như cổ phiếu là gì? Cổ phiếu đại diện cho quyền sở hữu một phần của công ty phát hành. Khi một nhà đầu tư mua cổ phiếu, họ trở thành cổ đông và có quyền lợi nhất định, bao gồm quyền tham gia vào các cuộc họp cổ đông, nhận cổ tức khi công ty có lợi nhuận và có thể hưởng lợi từ việc tăng giá trị cổ phiếu. Cổ phiếu được mua bán trên các sàn giao dịch chứng khoán và giá trị của chúng có thể thay đổi dựa trên tình hình kinh doanh của công ty, cũng như các yếu tố kinh tế và thị trường khác.

Và khi đầu tư cổ phiếu, bạn sẽ phải thực hiện thông qua các loại lệnh mua bán khác nhau trên sàn chứng khoán. Các loại lệnh chứng khoán phổ biến bao gồm lệnh thị trường (Market Order), lệnh giới hạn (Limit Order), lệnh dừng (Stop Order), và lệnh dừng giới hạn (Stop-Limit Order). Lệnh thị trường được thực hiện ngay lập tức theo giá hiện tại của thị trường. Lệnh giới hạn cho phép nhà đầu tư đặt mua hoặc bán ở một mức giá xác định hoặc tốt hơn. Lệnh dừng được kích hoạt khi giá chứng khoán đạt đến một mức giá cụ thể, và sau đó trở thành lệnh thị trường. Lệnh dừng giới hạn cũng được kích hoạt tại mức giá dừng, nhưng sau đó trở thành lệnh giới hạn, chỉ thực hiện nếu giá nằm trong giới hạn đã đặt.

Đặt mục tiêu đầu tư

Có mục tiêu đầu tư rõ ràng sẽ giúp bạn đưa ra các quyết định mua bán cổ phiếu đúng đắn. Trước khi lựa chọn mua cổ phiếu, bạn cần trả lời một số câu hỏi như: Tại sao bạn muốn đầu tư vào cổ phiếu này? Bạn muốn tạo dựng quỹ vốn cho tương lai hay chuẩn bị cho kế hoạch nghỉ hưu?

Mục tiêu đầu tư của bạn càng cụ thể, việc thực hiện nó càng dễ dàng và việc tìm ra hướng đi đúng đắn cho việc mua cổ phiếu cũng trở nên đơn giản hơn. Tiếp theo, hãy ước chừng khoản tiền cần thiết cho mục tiêu đó, kết quả mong muốn là bao nhiêu và hạn mức rủi ro cho danh mục đầu tư. Đặc biệt, đừng bao giờ vội vàng, vì sự hấp tấp có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Đánh giá mức độ rủi ro

Trong đầu tư, không có hình thức nào hoàn toàn không có rủi ro và cổ phiếu cũng không phải là ngoại lệ. Do đó, việc đánh giá mức độ rủi ro bạn có thể chấp nhận là một bước không thể thiếu. Thậm chí, có trường hợp bạn có thể mất toàn bộ số tiền đầu tư dù đã rất cẩn thận. Vì vậy, tốt nhất là đặt ra một hạn mức rủi ro cho bản thân và khi rủi ro đạt đến mức đó, cần có các biện pháp bảo vệ tài sản của bạn. Một điểm đáng chú ý trong đầu tư cổ phiếu là mức độ rủi ro càng cao thì tiềm năng lợi nhuận càng cao. Nhưng các nhà đầu tư chuyên nghiệp đều tập trung hạn chế rủi ro trước khi tối đa hóa lợi nhuận.
 

Làm sao để mua cổ phiếu?

Đây là câu hỏi thường gặp trong giai đoạn mới bắt đầu tham gia đầu tư chứng khoán. Ngày nay, có 3 cách mua cổ phiếu phổ biến: thông qua app chứng khoán, thông qua web của nhà môi giới trực tuyến hoặc mua trực tiếp thông qua công ty đang phát hành cổ phiếu. Trong đó, cách mua cổ phiếu dễ dàng nhất ở Việt Nam là qua các ứng dụng uy tín như VNDirect, SSI, VCBS hay FPTS. Quy trình đầu tư chứng khoán ở các app này khá tương đồng với nhau, bao gồm những bước sau:

Bước 1: Mở tài khoản chứng khoán

Mở tài khoản trên sàn chứng khoán hiện nay rất dễ dàng. Bạn chỉ cần điền một số thông tin cơ bản như email, địa chỉ, số điện thoại và tài khoản ngân hàng là đã sẵn sàng cho việc giao dịch.  Phần lớn các sàn đều yêu cầu bạn phải mua tối thiểu 100 cổ phiếu mỗi giao dịch, tương đương số tiền vài trăm nghìn đồng đối với những cổ phiếu giá thấp hoặc vài triệu cho cổ phiếu giá cao.

Các nhà môi giới thường sẽ có cả dịch vụ tư vấn, hướng dẫn việc mua bán cổ phiếu của bạn. Họ sẽ cung cấp các thông tin đầy đủ để bạn có thể xem xét và đưa ra quyết định đầu tư.

Bước 2: Cài đặt ứng dụng giao dịch

Sau khi đã có tài khoản chứng khoán, bạn chỉ cần đăng nhập vào tài khoản đó trên các ứng dụng giao dịch uy tín. Các app chứng khoán này mang lại cho chúng ta một nền tảng để đặt lệnh, cập nhật giá và thông tin cổ phiếu. Hiện nay, các ứng dụng chứng khoán uy tín nhất ở nước ta là:

1. VNDIRECT: được phát triển bởi Công ty Chứng khoán VNDIRECT, cung cấp các sản phẩm như cổ phiếu, chứng khoán phái sinh, chứng quyền và ký quỹ. Đây là ứng dụng chứng khoán đầu tiên và duy nhất hiện nay hỗ trợ lấy mã OTP để giao dịch chứng khoán và bảo mật đăng nhập.
2. SSI Mobile Trading: được phát triển bởi Công ty Cổ phần Chứng khoán SSI nên rất uy tín. App có giao diện được đánh giá là dễ nhìn và dễ thao tác nhất, đồng thời ít gặp lỗi trong quá trình sử dụng.
3. VCBS: được phát triển bởi ngân hàng Vietcombank nên vô cùng uy tín và đáng tin. Ứng dụng được liên kết trực tiếp với tài khoản ngân hàng của bạn, giúp việc chuyển tiền nhanh chóng và không tốn phí.
    

Bước 3: Nạp tiền

Sau khi cài đặt xong tài khoản giao dịch chứng khoán, bạn cần nạp vào một khoản tiền nhất định để bắt đầu giao dịch. Hiện nay, các sàn giao dịch không quy định mức tiền nạp tối thiểu cụ thể; số tiền nạp phụ thuộc vào số vốn bạn muốn đầu tư. Chỉ từ vài triệu đồng, bạn đã có thể mua cổ phiếu của các công ty tốt ở Việt Nam. Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo ý kiến từ các chuyên viên hỗ trợ tại các sàn giao dịch này.

Bước 4: Chọn cổ phiếu

Việc lựa chọn mua mã cổ phiếu nào và quyết định thời điểm mua phụ thuộc vào khả năng chịu rủi ro và hiểu biết về thị trường chứng khoán của bạn. Ví dụ, để xác định nên mua cổ phiếu nào, bạn phải thực hiện tối thiểu 3 bước sau:

1. Hãy chọn công ty có lợi thế cạnh tranh, sức khỏe tài chính lành mạnh, dòng tiền ổn định, và đội ngũ lãnh đạo tốt. Điều này đòi hỏi bạn đọc báo cáo tài chính, tìm hiểu về công ty qua các nguồn tin tức và xã hội.
2. Học cách định giá công ty thông qua các chỉ số tài chính như P/E, P/B, P/S, v..v…
3. Lựa chọn thời điểm mua cổ phiếu khi mức giá thị trường thấp hơn 30 – 50% định giá của bạn.

Đầu tư cổ phiếu đòi hỏi trình độ cao do cần thực hiện các phân tích tài chính chi tiết. Nếu bạn mới bắt đầu, nên thử đầu tư vào trái phiếu và quỹ mở để tích lũy kiến thức chứng khoán trước khi đầu tư vào cổ phiếu. Ngay cả những nhà đầu tư kinh nghiệm cũng có thể gặp sai lầm và thua lỗ.

Bước 5: Đặt lệnh mua cổ phiếu

Các lệnh trong chứng khoán mà bạn cần lưu ý là:

• Lệnh ATO là lệnh mua bằng mọi giá lúc mở cửa phiên giao dịch trong khung giờ từ 9h00 đến 9h15. Mua và bán vào thời điểm này thích hợp với những cá nhân có tâm lý cố gắng để mua và bằng mọi giá phải mua được cổ phiếu đó.
• Lệnh LO là đặt một mức giá cụ thể và chờ đợi giá cổ phiếu dao động xuống đúng với mức đã đặt để được khớp lệnh. Lệnh này phù hợp với những thị trường biến động không quá mạnh.
• Lệnh MP là lệnh mua hoặc bán ngay với giá đang khớp tại thời điểm đó. Chỉ nên dùng lệnh này khi thấy giá đang tăng mạnh hoặc giảm mạnh.
• Lệnh ATC giống với lệnh ATO nhưng diễn ra vào cuối phiên giao dịch từ 14h30 đến 14h45. Lệnh này phù hợp cho việc muốn mua và bán bằng mọi giá.

Tùy vào thời điểm trong ngày, bạn phải lựa chọn loại lệnh chính xác thì sàn mới thực hiện khớp lệnh cho bạn được. Đây là một trong các kiến thức căn bản nhất về thị trường chứng khoán.

Bước 6: Theo dõi danh mục đầu tư

Đây là quy trình kiểm tra và đánh giá hiệu suất của các khoản đầu tư thường xuyên để đảm bảo chúng phù hợp với mục tiêu tài chính của bạn. Điều này đòi hỏi bạn cập nhật thông tin về thị trường và các công ty trong danh mục, xem xét lại tỷ trọng các cổ phiếu, đánh giá lại mức độ rủi ro, và thực hiện điều chỉnh khi cần thiết, chẳng hạn như bán bớt cổ phiếu kém hiệu quả và mua thêm cổ phiếu tiềm năng. Theo dõi danh mục đầu tư một cách định kỳ giúp bạn duy trì sự cân bằng và tối ưu hóa lợi nhuận.
 

Cách chọn công ty chứng khoán uy tín

Dưới đây là 5 tiêu chí để đánh giá một công ty chứng khoán có uy tín và chất lượng hay không:

Tên tuổi, thương hiệu 

Các công ty có thương hiệu lâu năm trong thị trường chứng khoán thường mới có kinh nghiệm tổ chức các giao dịch chất lượng cao. Họ sở hữu kiến thức chuyên môn sâu, đảm bảo hỗ trợ tối đa cho nhà đầu tư, từ đó nhận được sự hài lòng và đánh giá cao từ khách hàng. Đặc biệt, các công ty này cần có khối tài sản lớn, giúp bạn yên tâm khi đầu tư. Lựa chọn lý tưởng nhất là các công ty con của ngân hàng, bởi họ có kinh nghiệm tổ chức và quản lý tín dụng tốt, đồng thời xử lý các vấn đề tài chính một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Đội ngũ CSKH

Đội ngũ nhân viên môi giới và CSKH chất lượng và chuyên nghiệp là yếu tố quan trọng đảm bảo sự thành công trong giao dịch. Dù không cần thiết đối với nhà đầu tư kinh nghiệm, nhưng với người mới tham gia thị trường, một môi giới có kiến thức sâu và tận tình là rất cần thiết để giảm thiểu rủi ro.

Thị phần môi giới

Các công ty chứng khoán uy tín, chất lượng thường có thị phần môi giới lớn nhờ sự tín nhiệm từ khách hàng. Do đó, thị phần môi giới thường là một chỉ số đánh giá độ uy tín của một công ty chứng khoán.

Đa dạng dịch vụ

Công ty chứng khoán uy tín cần có hệ sinh thái dịch vụ đa dạng, bao gồm hệ thống phần mềm giao dịch đa chức năng với giao diện hiện đại và dễ sử dụng, tốc độ chạy ổn định và hệ thống bảo mật cao để hỗ trợ giao dịch thành công. Quá trình chuyển và rút tiền cần được thực hiện nhanh chóng và tiện lợi.

Phí hoa hồng

Theo quy định, mức phí môi giới tối đa cho giao dịch cổ phiếu là 0,5% mỗi giao dịch. Chi phí tối đa cho giao dịch chứng khoán phái sinh là 15.000 đồng cho hợp đồng tương lai chỉ số và 25.000 đồng cho hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ. Tuy nhiên, một số công ty chứng khoán có thể áp dụng mức phí thấp hơn, như 0,1%, để thu hút khách hàng. Tuy vậy, nhà đầu tư cần xem xét kỹ lưỡng liệu việc chọn mức phí thấp có đi kèm với chất lượng dịch vụ ổn định hay không.

Cách chọn mã cổ phiếu để mua

Để lựa chọn cổ phiếu tốt để đầu tư, bạn cần thực hiện phân tích cơ bản và phân tích kỹ thuật. Phân tích cơ bản trong lựa chọn cổ phiếu tập trung vào việc đánh giá các yếu tố căn bản của doanh nghiệp, bao gồm tình hình tài chính như lợi nhuận, doanh thu, cũng như quản lý công ty và vị thế cạnh tranh trong ngành. Thông qua việc phân tích này, nhà đầu tư có thể đánh giá được sức khỏe và tiềm năng phát triển của doanh nghiệp.

Phân tích kỹ thuật, mặt khác, dựa trên việc nghiên cứu các biểu đồ giá và khối lượng giao dịch, cùng với sử dụng các chỉ số kỹ thuật như đường trung bình di động, MACD, RSI, để dự đoán xu hướng giá của cổ phiếu trong tương lai. Phân tích kỹ thuật thường tập trung vào việc phát hiện các mẫu hình giá và điểm cắt của các chỉ số kỹ thuật, từ đó đưa ra dự báo về hành động giá trong tương lai.

Khi kết hợp cả hai phương pháp phân tích này, kèm theo việc theo dõi tin tức và xu hướng thị trường, nhà đầu tư có thể có cái nhìn toàn diện và sáng suốt hơn về tiềm năng và rủi ro của một cổ phiếu cụ thể. Từ đó, họ có thể đưa ra quyết định đầu tư một cách chín chắn và đảm bảo lợi nhuận hơn.