Hướng dẫn cách đọc báo cáo tài chính chứng khoán đúng nhất

Báo cáo tài chính chứng khoán là gì?

Báo cáo tài chính của một công ty là một tài liệu cho khách hàng mọi thông tin liên quan đến hoạt động tài chính của công ty đó. Đó có thể là thông tin về tài sản, vốn chủ sở hữu, khoản nợ, dòng tiền, lợi nhuận, thua lỗ… của công ty. Vào cuối mỗi quý hoặc mỗi năm, các công ty sẽ công bố báo cáo tài chính của mình.
 

Báo cáo tài chính phải bao gồm những mục sau:

• Báo cáo từ Ban giám đốc
• Báo cáo từ một công ty kiểm toán độc lập khác
• Kết quả hoạt động kinh doanh của công ty
• Bảng cân đối kế toán
• Dòng lưu chuyển tiền tệ của công ty
• Thuyết minh báo cáo tài chính

Báo cáo tài chính cung cấp những thông tin vô cùng quan trọng với cả những nhà đầu tư phân tích kỹ thuật lẫn phân tích cơ bản. Các nhà phân tích cơ bản thì dựa vào báo cáo tài chính để xác định hướng đi lâu dài của một cổ phiếu. Các nhà phân tích kỹ thuật thì dựa vào phản ứng của thị trường với báo cáo tài chính để đưa ra quyết định sử dụng các lệnh trong chứng khoán của mình.

Hướng dẫn đọc báo cáo tài chính chứng khoán chi tiết

Để biết cách đọc báo cáo tài chính chứng khoán chuẩn nhất, bạn cần nắm được quy tắc đọc các thành phần của báo cáo đó. Về cơ bản, công việc của bạn là kiểm tra độ tin cậy trước và sau đó đọc các báo cáo tài chính.

Kiểm tra độ tin cậy thông qua đánh giá của kiểm tra viên

Trong một báo cáo tài chính, bản đánh giá của một công ty kiểm toán độc lập khác thường được coi là mục quan trọng nhất. Đó là vì công ty kiểm toán này sẽ là người chịu trách nhiệm về tính trung thực của báo cáo tài chính. Nếu kiểm tra viên đến từ công ty kiểm toán không đáng tin cậy thì báo cáo tài chính cũng sẽ không đáng tin cậy. Nếu báo cáo tài chính không đáng tin thì nó sẽ không thể sử dụng được.
 

Những nhà đầu tư mới thử phạm sai lầm là không kiểm tra phần kiểm toán này. Cho nên họ mất liên tục thất bại trong việc đầu tư chứng khoán. Các chuyên gia chứng khoán luôn khuyên rằng bạn hãy nhớ kiểm tra mục đánh giá của công ty kiểm toán trước khi bắt đầu đọc báo cáo tài chính.

Đọc hiểu báo cáo tài chính

Sau khi đã kiểm tra phần đánh giá của công ty kiểm toán rồi, bạn sẽ xem báo cáo tài chính theo thứ tự các mục sau:

Bảng cân đối kế toán

Bảng cân đối kế toán sẽ cho bạn thấy tỷ lệ giữa hoạt động thu chi của công ty. Dựa vào những con số này, các nhà đầu tư có thể đánh giá được độ thành công của doanh nghiệp trong một khoảng thời gian nhất định.

Ba yếu tố quan trọng nhất của bảng cân đối kế toán chính là tài sản, vốn và khoản nợ, trong đó:

• Tài sản là các tài sản ngắn hạn và dài hạn của doanh nghiệp đó.
• Vốn là những gì mà chủ sở hữu góp vào cho doanh nghiệp đó.
• Khoản nợ là những khoản tiền mà doanh nghiệp cần phải thanh toán cho hoạt động kinh doanh.

Bằng việc so sánh vốn và tài sản, so sánh tài sản và khoản nợ thì các nhà đầu tư có thể rút ra được rằng công ty có hoạt động kinh doanh tốt hay không và có phải là đối tượng đầu tư tiềm năng hay không. Về cơ bản bảng cân đối kế toán sẽ cho nhà đầu tư biết được tình hình khái quát về hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Kết quả hoạt động kinh doanh

Đây là một phần vô cùng quan trọng của báo cáo tài chính chứng khoán, hoặc có thể nói là phần trọng tâm của báo cáo này. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh sẽ bao gồm bốn phần chính là báo cáo doanh thu, thu nhập phát sinh, chi phí phát sinh và lợi nhuận. Trong đó:

• Doanh thu: Đây là tất cả các lợi nhuận được tạo từ hoạt động kinh doanh của công ty trong thời gian báo cáo. Doanh thu này chính là doanh thu thuần từ việc bán sản phẩm hoặc dịch vụ hoặc nhờ hoạt động tài chính của công ty.
• Các thu nhập phát sinh khác: Đây là nguồn tiền kiếm được từ những việc không liên quan tới hoạt động chính của doanh nghiệp như là bán bớt tài sản, đối tác trả tiền phạt, nhượng bán tài sản…
• Chi phí phát sinh thêm trong kỳ: Đây là số liệu thể hiện mọi khoản chi của doanh nghiệp, bao gồm cả chi phí của việc kinh doanh lẫn các chi phí khác. Nó cũng bao gồm các khoản khấu trừ hay các khoản nợ phát sinh.
• Lợi nhuận: Đây là kết quả của việc lấy doanh thu trừ cho chi phí sau một thời gian hoạt động của doanh nghiệp.

Báo cáo kinh doanh của mỗi doanh nghiệp thường sẽ có bố cục chia thành 3 phần bao gồm hoạt động kinh doanh, hoạt động tài chính và các hoạt động khác.

Phần lợi nhuận từ việc lấy doanh thu trừ đi chi phí được xem là lợi nhuận trước thuế. Để biết lợi nhuận sau thuế, ta phải lấy lợi nhuận đó trừ đi thêm số thuế từ thu nhập của công ty. Các nhà đầu tư cần phân biệt rõ hai mức lợi nhuận này để đánh giá công ty một cách chính xác nhất.

Những con số đến từ Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh này chính là thước đo cho sự phát triển của doanh nghiệp. Nếu lợi nhuận càng cao thì doanh nghiệp càng thành công và bền vững, điều đó có nghĩa là cổ phiếu của họ sẽ có khả năng tăng giá.

Để hiểu tường tận hơn về ý nghĩa của các loại số liệu trên, bạn nên tham khảo với một chuyên gia chứng khoán đến từ ứng dụng Askany. Các chuyên gia tư vấn của ứng dụng Askany đã có kinh nghiệm giao dịch nhiều năm trên thị trường nên họ chắc chắn sẽ giải thích rõ cho bạn hiểu ý nghĩa và sức ảnh hưởng của các số liệu này lên thị trường cổ phiếu.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Phần tiếp theo mà các nhà đầu tư cần biết trong cách đọc báo cáo tài chính chứng khoán chính là đọc hiểu báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Trong phần báo cáo lưu chuyển tiền tệ, doanh nghiệp sẽ thể hiện ba dòng tiền bao gồm:

• Dòng tiền đến từ các hoạt động kinh doanh. 
• Dòng tiền đến từ các hoạt động đầu tư.
• Dòng tiền đến từ các hoạt động tài chính.

Các dòng tiền này có thể âm hoặc dương vì chúng phụ thuộc vào hoạt động thu chi của doanh nghiệp. Các nhà đầu tư sẽ nhìn vào dòng tiền để biết được công ty có bền vững và hoạt động tốt hay không.

Hãy lấy ví dụ dòng tiền đến từ hoạt động tài chính. Nếu báo cáo cho thấy công ty đang chi trả cổ tức cho cổ đông một cách đều đặn, nó cho thấy công ty đang kinh doanh có lợi nhuận và bền vững. Nhưng nếu công ty không chi trả cổ tức thì điều đó không có nghĩa công ty đang làm ăn thua lỗ. Họ có thể chỉ đang tăng cường nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh mà thôi.

Thuyết minh báo cáo tài chính của doanh nghiệp

Thuyết minh báo cáo tài chính về cơ bản có thể coi là mục lục và ghi chú của báo cáo tài chính chứng khoán. Trong phần thuyết minh sẽ thường có các thông tin như là đơn vị tiền tệ hay chế độ kế toán của báo cáo này, chuẩn mực, chính sách hay kỳ kế toán, cũng như một số thông tin trọng yếu khác…

Phần thuyết minh báo cáo tài chính sẽ cung cấp cho người đọc những thông tin cần thiết phòng trường hợp họ không hiểu hoặc không biết cần lưu ý gì trong báo cáo. Mục này sẽ được diễn giải và trình bày sao cho chi tiết và dễ hiểu nhất cho người đọc.

Lưu ý thêm về báo cáo tài chính chứng khoán

Đối với những công ty phát hành cổ phiếu, báo cáo tài chính của họ là một tài liệu vô cùng quan trọng mà bạn phải nắm bắt được. Thường những thông tin này sẽ công bố báo cáo theo định kỳ và công khai trên phương tiện truyền thông chính thức của họ. Đừng bao giờ bỏ qua các báo cáo tài chính chứng khoán đến được các công ty mà bạn đang đầu tư hoặc có ý định đầu tư. Dưới đây là một số lưu ý khác mà bạn cần nắm về cách đọc báo cáo tài chính:

• Kết quả hoạt động kinh doanh là phần quan trọng nhất. Nó ảnh hưởng trực tiếp tới giá cổ phiếu của công ty cũng như hoạt động đầu tư chứng khoán của bạn.
• Không chỉ là báo cáo tài chính gần nhất mà bạn còn nên đọc những báo cáo từ các năm hay quý trước của công ty đó. Chúng sẽ cho bạn cái nhìn về lâu dài của hoạt động kinh doanh của công ty và doanh nghiệp. Tốt nhất là bạn nên đọc các báo cáo tài chính trong khoảng thời gian từ 3 đến 5 năm. 
• Khi đầu tư cổ phiếu ở một lĩnh vực, bạn nên tham khảo báo cáo tài chính của nhiều công ty trong cùng lĩnh vực đó. Khi hoạt động trong cùng một lĩnh vực, các công ty sẽ có những hoạt động ảnh hưởng tới nhau. Càng nắm được nhiều thông tin từ chiến lược đầu tư chứng khoán của bạn sẽ càng hiệu quả hơn.