LUẬT HÌNH SỰ PHÒNG VỆ CHÍNH ĐÁNG LÀ GÌ? VI PHẠM CÓ PHẢI ĐI TÙ KHÔNG?

Những hành vi được xem là phòng vệ chính đáng

Điều kiện và hình vi được luật hình sự mới nhất đề cập đến, nhằm bảo vệ cho người bị hại là:

Điều kiện

Đầu tiên, phải có sự tấn công “nguy hiểm đáng kể” và “trái pháp luật”. Hành vi được xem là nguy hiểm đáng kể nếu có đủ yếu tố cấu thành tội phạm. Còn hành vi trái pháp luật là hành vi tấn công mà pháp luật không có phép thực hiện.

Để được xem là hành vi phòng vệ chính đáng thì hành động đang hiện hữu phải xâm phạm lợi ích của Nhà nước, của tổ chức, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của công dân là điều kiện thứ hai.

Thứ hai, người phòng vệ có sự chống trả một cách cần thiết đối với người đang có hành vi tấn công ngay khi có những biện pháp cưỡng chế khác tránh được sự tấn công. Độ phức tạp của hành vi căn cứ vào tính chất của quan hệ xã hội bị xâm hại; sức mạnh và sự mãnh liệt của sự tấn công; mức độ thiệt hại bị đe dọa gây ra; tính chất và mức độ nguy hiểm của đối phương pháp, phương tiện, công cụ người tấn công sử dụng.

Nếu hành vi không phù hợp với tính chất và độ nguy hiểm của hành vi xâm hại thì đó là vượt quá phòng vệ chính đáng. Người thực hiện hành vi phải chịu trách nhiệm với các tội danh tùy trường hợp như: giết người do vượt quá phòng vệ chính đáng; gây thương tích hoặc tổn hại sức khỏe người khác do vượt quá phòng vệ chính đáng.

Dấu hiệu

Để được coi là phòng vệ chính đáng khi có các dấu hiệu sau:

• Hành vi gây thiệt hại, gây nguy hiểm cho xã hội hoặc đe dọa thực sự và ngay tức khắc cần phải bảo vệ.
• Phòng vệ chính đáng ngoài loại bỏ sự đe dọa, đẩy lùi sự tấn công còn có thể chống lại sự xâm hại, tránh gây thiệt hại cho chính người xâm hại.
• Hành vi đó phải cần thiết với hành vi xâm hại, không chênh lệch tính chất và mức độ nguy hiểm giữa hành vi phòng vệ và hành vi xâm hại.

Điều 22 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017 về Phòng vệ chính đáng

Tại điều 22 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017 về phòng vệ chính đáng như sau:

1. Phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên.

Phòng vệ chính đáng không phải là tội phạm, không bị truy tố trách nhiệm hình sự

2. Vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại.

Người có hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật này.