Tổng quan mô hình gia tăng (Incremental model) từ A đến Z

Mô hình gia tăng (Incremental model) là gì?

Theo Topchuyengia, mô hình tăng trưởng hay còn được gọi là mô hình gia tăng (Incremental model) là một mô hình phát triển phần mềm theo từng giai đoạn, trong đó mỗi giai đoạn được gọi là một "nấc thang". Mỗi nấc thang sẽ bao gồm các hoạt động như thu thập yêu cầu, phân tích yêu cầu, thiết kế, xây dựng, kiểm thử và triển khai. Cụ thể là: 

• Thu thập yêu cầu: Business Analyst sẽ thu thập các yêu cầu mới hoặc cập nhật các yêu cầu hiện có.
• Phân tích yêu cầu: BA sẽ phân tích các yêu cầu để xác phân loại yêu cầu cần thiết và các yêu cầu có thể thay đổi.
• Thiết kế: BA phối hợp cùng đội ngũ để thiết kế các thành phần cần thiết để đáp ứng các yêu cầu.
• Triển khai: Đội phát triển sẽ triển khai các thành phần phần mềm đã được thiết kế.
• Kiểm thử: Tester sẽ kiểm tra các thành phần để đảm bảo chất lượng cuối cùng của sản phẩm.

Ví dụ: BA đang đảm nhiệm dự án phát triển một hệ thống ERP cho doanh nghiệp X. Dự án này có thể được chia thành các nấc thang như sau:

Nấc thang 1

• Thu thập yêu cầu: BA bắt đầu thu thập các yêu cầu cơ bản của hệ thống từ chức năng cần thiết, các quy trình nghiệp vụ, hạn chế về thời gian và ngân sách.
• Phân tích yêu cầu: BA tiến hành phân tích các yêu cầu để xác định các yêu cầu cần thiết và các yêu cầu có thể thay đổi từ doanh nghiệp X.
• Thiết kế: BA thiết kế kiến trúc tổng thể của hệ thống.
• Xây dựng: Đội ngũ xây dựng các thành phần phần mềm cơ bản của hệ thống.
• Kiểm thử: Tester kiểm thử các thành phần phần mềm cơ bản của hệ thống để đảm bảo đáp ứng các yêu cầu cơ bản từ doanh nghiệp X.

Nấc thang 2

• Thu thập yêu cầu: BA bổ sung các yêu cầu mới từ doanh nghiệp X cho hệ thống ERP.
• Phân tích yêu cầu: BA phân tích các yêu cầu bổ sung để xác định yêu cầu cần thiết và yêu cầu có thể thay đổi.
• Thiết kế: BA thiết kế các chức năng bổ sung của hệ thống.
• Xây dựng: Đội ngũ phối hợp xây dựng các thành phần phần mềm bổ sung của hệ thống.
• Kiểm thử: Tester kiểm thử các thành phần phần mềm bổ sung của hệ thống ERP để đảm bảo đáp ứng tất cả yêu cầu.

Nhìn chung, mô hình gia tăng có những đặc điểm nổi bật là:

• Lặp lại: Mô hình được thực hiện theo từng nấc thang.
• Linh hoạt: Mô hình có thể điều chỉnh cho phù hợp với những thay đổi trong quá trình phát triển.
• Thích hợp cho các dự án phức tạp: Nhờ tính linh hoạt mà mô hình tăng trưởng có thể điều chỉnh cho phù hợp với những thay đổi trong quá trình phát triển.

XEM THÊM CÁC BÀI VIẾT LIÊN QUAN KHÁC:

Ưu điểm và nhược điểm của mô hình gia tăng

Ưu điểm của mô hình gia tăng:

• Giảm thiểu rủi ro: Các yêu cầu của khách hàng được thu thập và đánh giá trong từng nấc thang, giúp giảm thiểu rủi ro của dự án.
• Hướng tới sự hài lòng tối đa của khách hàng: Khách hàng có thể tham gia vào quá trình phát triển phần mềm trong từng nấc thang. Từ đó, sản phẩm sẽ đáp ứng đúng kỳ vọng của khách hàng. 
• Linh hoạt: Mô hình có thể điều chỉnh cho phù hợp với những thay đổi trong quá trình phát triển.

Nhược điểm của mô hình gia tăng:

• Tốn kém: Mô hình gia tăng có thể tốn kém hơn các mô hình khác do có nhiều nấc thang và các hoạt động kiểm thử.
• Mất thời gian phát triển
• Khó kiểm soát do có nhiều nấc thang và các hoạt động thay đổi yêu cầu.

Các loại mô hình gia tăng phổ biến nhất

Trên thực tế, mô hình gia tăng sẽ có loại khác nhau, tùy thuộc vào định hướng phát triển và triển khai của tổ chức, doanh nghiệp đó. Trong đó có hai loại mô hình khá phổ biến, được áp dụng rất nhiều trong quá trình phát triển phần mềm, bao gồm:

Tăng trưởng theo giai đoạn

Đối với mô hình gia tăng này, thay vì phát triển toàn bộ hệ thống cùng một lúc thì dự án sẽ được chia nhỏ từng phần. Và trong mỗi lần đó, chỉ tập trung xây dựng một phần cụ thể nào đó. Điều này cho phép các sản phẩm, dịch vụ được phát triển và phân phối theo từng giai đoạn dựa trên cơ sở của những giai đoạn được xây dựng trước đó.

Mô hình này phù hợp với những dự án đã được xác định rõ ràng từ trước, đồng thời các yêu cầu cũng có thể chia nhỏ thành các phần độc lập. Một lợi ích khác của mô hình này đó chính là các sản phẩm có thể sử dụng độc lập ở từng giai đoạn phát triển, đặc biệt là trong tình huống có yêu cầu từ khách hàng hoặc người dùng cuối cùng.

Tăng trưởng song song

Trong mô hình này, hệ thống cũng được chia nhỏ ra như mô hình gia tăng theo giai đoạn, nhưng khác ở chỗ, mỗi phần sẽ được xây dựng cùng lúc để giảm bớt thời gian cho quá trình phát triển. Mỗi hệ thống con có thể đại diện cho một khía cạnh hoặc một tính năng của sản phẩm cuối cùng. 

Lưu ý rằng, khi áp dụng mô hình tăng trưởng song song, bạn cần có đủ nguồn lực để xây dựng các hệ thống con cùng một lúc nhưng vẫn đảm bảo được chất lượng và hiệu suất của sản phẩm. Ngoài ra, khi áp dụng mô hình này, đội ngũ phát triển cần quản lý quy trình thật chặt chẽ, đồng thời duy trì sự đồng bộ giữa các hệ thống con, để đảm bảo không phát triển sai mục tiêu chung đã đặt ra.

Những lợi ích vượt trội của mô hình gia tăng

Trong quá trình phát triển phần mềm, việc sử dụng mô hình tăng trưởng mang lại nhiều lợi ích to lớn. Cùng Topchuyengia điểm qua những điểm nổi bật mà mô hình này mang lại cho dự án của bạn:

Giải thiểu rủi ro

Khi các dự án được chia thành những phần nhỏ hơn, đội ngũ phát triển sẽ dễ dàng nắm và quản lý những rủi ro có thể gặp phải. Vì họ có thể thử nghiệm nhiều khía cạnh khác nhau của dự án theo từng giai đoạn, nên đội ngũ phát triển có thể xác định được những rủi ro sớm hơn và tìm ra cách giải quyết hoặc làm giảm nhẹ mức độ của vấn đề.

Tăng hiệu suất

Mô hình tăng trưởng có thể thúc đẩy dội ngữ phát triển trở nên có kế hoạch và tổ chức công việc một cách hiệu quả hơn. Ngoài ra, phương pháp này còn giúp giảm nguy cơ bị tắt nghẽn công việc và các vấn đề liên quan đến hiệu suất làm việc của nhóm.

Thu thập phản hồi tối ưu

Trong mô hình gia tăng, người dùng hoặc khách hàng có thể dễ dàng đưa ra phản hồi theo từng phần nhỏ của dự án. Điều này giúp cho dự án không bị thay đổi đột ngột, ảnh hưởng cả một hệ thống rộng lớn.

Cải thiện chất lượng dự án

Khi đội ngũ phát triển dự án của mình theo từng giai đoạn thì việc tìm và khắc phục những sự cố trước khi nó gây ảnh hưởng nghiêm trọng sẽ không còn khó khăn nữa. Nhờ vậy mà họ có thể tạo ra một sản phẩm có chất lượng cao hơn rất nhiều khi áp dụng mô hình gia tăng.

Giảm áp lực tài nguyên và chi phí ban đầu

Việc chia dự án thành các phần nhỏ sẽ giúp giảm những áp lực về tài nguyên và chi phí ban đầu, đặc biệt là khi dự án của bạn bị giới hạn ngân sách hoặc được cầu phải có sản phẩm hoàn thiện sớm hơn.

Cải thiện góc nhìn dự án

Mô hình gia tăng đã giúp cho đội ngũ phát triển có góc nhìn bao quát hơn về dự án của mình bằng cách thường xuyên tạo các cột mốc quan trọng khi làm việc. Bằng cách này, họ có thể dễ dàng kiểm tra tiến độ của mình cũng như xác định được những vấn đề và điều chỉnh sao cho phù hợp nhất.

Tăng khả năng làm việc nhóm

Khi các nhóm được chia ra để thực hiện các phần nhỏ hơn trong dự án, việc quản lý các tài nguyên và tính phụ thuộc của bản thân. Nhờ vậy mà họ nâng cao được kỹ năng làm việc nhóm, cùng nhau hoàn thành dự án tốt hơn.

Đạt được mục tiêu

Có thể thấy rằng, khi áp dụng mô hình gia tăng, các yêu cầu được xác định rõ ràng ngay từ đầu kết hợp với sự thống nhất giữa các hệ thống con với nhau sẽ giúp cho tất cả mục tiêu đã đặt ra cũng được đáp ứng đầy đủ.

Cách áp dụng mô hình gia tăng vào dự án

Theo Topchuyengia, để áp dụng mô hình gia tăng vào dự án, Business Analyst có thể tham khảo 5 bước sau: 

Bước 1: Khởi động dự án

Đầu tiên, BA cần xác định mục tiêu tăng trưởng cụ thể cho dự án. BA cần đặt ra mục tiêu cụ thể, kết quả rõ ràng sau quá trình triển khai. Ngoài ra, BA cũng phải xác định phạm vi của dự án và liệt kê stakeholders có thể ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng.

Bước 2: Lập kế hoạch gia tăng

Đến bước 2, BA cần tạo ra một kế hoạch tăng trưởng chi tiết gồm các giai đoạn hay "nấc thang" của quá trình. Mỗi nấc thang bao gồm các hoạt động cụ thể, thời hạn và nguồn lực. Bước này giúp BA kiểm soát quá trình triển khai.

Bước 3: Thực hiện chiến lược tăng trưởng

Sau khi lập kế hoạch, đội ngũ sẽ triển khai dự án, đặt mục tiêu tăng trưởng lên đầu. Trong quá trình này, đội phát triển sẽ thử nghiệm các chiến lược tăng trưởng, chạy chiến dịch marketing hoặc triển khai tính năng mới để thu hút và giữ chân khách hàng.

Bước 4: Kiểm tra và đánh giá hiệu suất

BA và Tester cần kiểm tra hiệu suất thường xuyên để đảm bảo rằng dự án đang diễn ra theo kế hoạch và đáp ứng được mục tiêu tăng trưởng. Trong quá trình này, BA cần đánh giá dữ liệu về người dùng, doanh số bán hàng và các chỉ số khác liên quan đến mục tiêu tăng trưởng.

Bước 5: Chuyển giao và mở rộng

Bước cuối cùng trong quá trình này chính là chuyển giao sản phẩm phần mềm cho khách hàng và mở rộng chiến lược gia tăng. BA có thể xây dựng cơ sở người dùng, tăng cường dịch vụ hỗ trợ và triển khai các tính năng mới để duy trì và tăng cường sự quan tâm từ phía khách hàng.