Khủng hoảng tâm lý là gì và cách nhanh nhất để vượt qua

Định nghĩa khủng hoảng tâm lý là gì?

Khủng hoảng tâm lý là trạng thái tâm lý xuất hiện khi có một sự kiện hoặc tình huống gây ra sự đau thương cho một người và làm thay đổi cảm xúc và tư duy của họ, dẫn đến hậu quả tích cực hoặc tiêu cực. Theo định nghĩa của Lillibridge và Klokken, khủng hoảng tâm lý là khi một người không thể giải quyết thành công một vấn đề nào đó, dẫn đến loạt sự kiện xấu xa, gây ra sự hoang mang, lo lắng, đau khổ và hoảng sợ.

Trong cuộc sống hiện đại, khủng hoảng tâm lý trở nên phổ biến khi áp lực từ xã hội, công việc, gia đình, tài chính... ngày càng gia tăng. Nó có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, hạnh phúc và chất lượng cuộc sống của người bị ảnh hưởng và cả những người xung quanh. Ngoài ra, khủng hoảng tâm lý cũng có thể dẫn đến hành vi nguy hiểm như tự tử, bạo lực, nghiện ngập hoặc vi phạm pháp luật.

XEM THÊM CÁC BÀI VIẾT KHÁC:

• Làm thế nào để giảm stress trong công việc
• Bác sĩ tâm lý với bác sĩ tâm tâm thần
• Tâm lý lứa tuổi thanh thiếu niên
• Cách vượt qua áp lực trong cuộc sống

Các dạng rối loạn tâm lý thường gặp ở tuổi dậy thì

Rối loạn hành vi và tâm lý

Đây là những rối loạn liên quan đến cách hành xử, cư xử và tương tác của trẻ với môi trường xung quanh. Các rối loạn này bao gồm: rối loạn chống đối ngoan cố, rối loạn hành vi phá hoại, rối loạn nhân cách biên giới, rối loạn nhân cách phân liệt… Các rối loạn này khiến cho trẻ có những hành vi bất thường, bất hợp lý, bạo lực, nổi loạn, không tuân thủ quy tắc và tiêu chuẩn xã hội

Rối loạn cảm xúc

Đây là những rối loạn liên quan đến cách cảm nhận, biểu lộ và điều chỉnh cảm xúc của trẻ. Các rối loạn này bao gồm: rối loạn lo âu, rối loạn trầm cảm, rối loạn ăn uống, rối loạn ám ảnh cưỡng chế… Các rối loạn này khiến cho trẻ có những cảm xúc tiêu cực, khó kiểm soát, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống

Stress và trầm cảm

Đây là hai tình trạng tâm lý khá thường gặp ở tuổi dậy thì. Stress là trạng thái căng thẳng thần kinh xảy ra khi trẻ phải đối mặt với những áp lực và vấn đề trong cuộc sống. Trầm cảm là trạng thái suy giảm tâm trạng kéo dài và nghiêm trọng. Cả hai tình trạng này đều có thể gây ra những triệu chứng như: buồn bã, mất ngủ, chán ăn, mệt mỏi, tự ti, tuyệt vọng…

5 lý do gây ra khủng hoảng tâm lý tuổi dậy thì

Lý do gây nên khủng hoảng tâm lý tuổi dậy thì là điều mà nhiều cha mẹ và thanh thiếu niên quan tâm. Tuổi dậy thì là giai đoạn chuyển đổi từ trẻ em sang người lớn, có nhiều thay đổi về thể chất và tâm sinh lý. Những thay đổi này có thể gây ra những áp lực, căng thẳng và khó khăn cho các em, dẫn đến khủng hoảng tâm lý. Có một số nguyên nhân chính gây ra khủng hoảng tâm lý tuổi dậy thì, như:

Cảm xúc bất thường

Đây là nguyên nhân do sự phát triển nhanh của các hormone sinh dục. Việc hình thành giới tính nam nữ sẽ khiến trạng thái cảm xúc nhạy cảm bắt đầu xuất hiện. Các em có thể cảm thấy buồn vui vô cớ, bất ổn, khó kiểm soát cảm xúc.

Rối loạn tâm lý

Đây là nguyên nhân do sự thiếu hụt kiến thức về cuộc sống, xã hội và bản thân. Các em có thể cảm thấy tự ti, không tự tin, không biết mình muốn gì và làm gì. Các em có thể mắc các rối loạn như trầm cảm, hoang tưởng, tâm thần phân liệt.

Rối loạn hành vi

Đây là nguyên nhân do sự nổi loạn, bất hợp lý và không tuân thủ quy tắc và tiêu chuẩn xã hội. Các em có thể có những hành vi bất thường, bạo lực, nghiện ngập, phạm pháp. Các em có thể bị ảnh hưởng bởi những người xấu hoặc những thông tin sai lệch.

Biến đổi sinh dục

Đây là nguyên nhân do sự phát triển của các bộ phận sinh dục và sự xuất hiện của ham muốn tình dục. Các em có thể cảm thấy bối rối, xấu hổ và không biết cách chăm sóc cho bản thân. Các em có thể gặp các vấn đề về sức khỏe sinh sản, bệnh truyền nhiễm, mang thai ngoài ý muốn.

Trầm cảm tuổi dậy thì

Đây là nguyên nhân do sự kết hợp của các yếu tố trên. Các em có thể cảm thấy tuyệt vọng, không có hy vọng và ý nghĩa trong cuộc sống. Các em có thể có ý định tự tử hoặc tự tổn thương bản thân

Dấu hiệu khủng hoảng tâm lý tuổi dậy thì phụ huynh nên quan tâm

Có một số dấu hiệu để nhận biết tình trạng khủng hoảng tuổi dậy thì như sau:

• Trẻ thường sẽ buồn bã hơn trước đây: Đây là biểu hiện đặc trưng của những trẻ đang bị khủng hoảng tâm lý mà bố mẹ nên lưu ý. Trẻ sẽ thường xuyên cáu kỉnh,  giận dữ, kích động, hung hăng hoặc buồn bã dữ dội, ủ rũ cả ngày, suy sụp tinh thần, tuyệt vọng, điều này có thể kéo dài trong một khoảng thời gian.
• Trẻ có sự biến đổi nhanh chóng về cảm xúc: Trẻ em có thể dễ dàng chuyển nhanh từ trạng thái từ buồn bã sang vui vẻ và ngược lại. Trẻ cũng có thể bị rối loạn cảm xúc, gây ra những triệu chứng như: chán ăn, gầy sút cân, hoạt động chậm chạp, thường xuyên mất tập trung, mất ngủ, hay quên.
• Trẻ có những hành vi bất thường, bất hợp lý và không tuân thủ quy tắc và tiêu chuẩn xã hội: Trẻ sẽ có những hành vi nổi loạn, bạo lực, mất kiểm soát, nghiện ngập, phạm pháp. Các em cũng có thể bị ảnh hưởng bởi những người xấu hoặc những thông tin sai lệch. Chúng có thể bị rối loạn hành vi và tâm lý, gây ra những triệu chứng như: rối loạn chống đối ngoan cố, rối loạn hành vi phá hoại, rối loạn nhân cách biên giới, rối loạn nhân cách phân liệt.
• Trẻ có những biểu hiện về sự phát triển sinh dục: Trẻ sẽ có những thay đổi về hình thể bên ngoài do sự phát triển của các bộ phận sinh dục và sự xuất hiện của ham muốn tình dục. Các em có thể cảm thấy bối rối, xấu hổ và không biết cách chăm sóc cho bản thân. Chúng cũng có thể gặp các vấn đề về sức khỏe sinh sản, bệnh truyền nhiễm hay thậm chí là mang thai ngoài ý muốn.
• Trẻ có ý định tự tử hoặc tự tổn thương bản thân: Đây là biểu hiện nguy hiểm nhất của khủng hoảng tâm lý tuổi dậy thì. Trẻ sẽ cảm thấy tuyệt vọng, không có hy vọng và ý nghĩa trong cuộc sống. Trẻ có thể có những hành vi tự gây tổn hại cho bản thân như: cắt tay, uống thuốc, nhảy lầu.