Hội chứng sợ lỗ (Trypophobia): Nguyên nhân và cách điều trị

Định nghĩa hội chứng sợ lỗ là gì

Hội chứng sợ lỗ hay còn được gọi Trypophobia là ác cảm hoặc cảm giác ghê tởm đối với các vật thể trông như tổ ong và bọt biển hoặc có hoa văn lặp đi lặp lại dạng cụm lỗ nhỏ. Những người mắc chứng trypophobia cảm thấy ghê tởm với những hình dạng có kiểu lỗ.

Phụ nữ thường mắc trypophobia nhiều hơn nam giới. Trong một nghiên cứu, khoảng 25 phần trăm những người mắc chứng sợ lỗ cũng có người thân mắc chứng rối loạn này. Theo các nhà nghiên cứu, những người mắc chứng trypophobia (hội chứng sợ những cái lỗ) có nhiều khả năng mắc chứng rối loạn trầm cảm nặng, rối loạn lo âu lan tỏa (GAD) hoặc rối loạn hoảng sợ (panic disorder) . Một nghiên cứu khác được công bố vào năm 2022 cũng chỉ ra mối liên hệ giữa chứng lo âu xã hội (social anxiety), rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) và chứng sợ lỗ.

Nguyên nhân khiến bạn mắc hội chứng sợ lỗ

Vẫn chưa có bằng chứng khoa học nào xác định rõ được nguyên nhân gây ra hội chứng sợ lỗ. Nhưng dưới đây cũng có thể là một số nguyên nhân dẫn đến hội chứng sợ lỗ tròn.

Xuất phát từ nỗi sợ hãi sinh học đối với các sinh vật có nọc độc hoặc nguy hiểm như rắn hổ mang chúa, bọ cạp tử thần hoặc bạch tuộc đốm xanh. Các nhà nghiên cứu cho rằng hình ảnh của một số động vật cực kỳ nguy hiểm này có tính quang phổ với hình ảnh trypophobia. Thuộc tính quang phổ này đề cập đến độ tương phản, tần số không gian, ảnh hưởng đến cách mắt và não của bạn tiếp nhận hình ảnh đó.

Khi ấy, nó không chỉ đơn giản là sợ lỗ mà chính là sự liên kết vô thức giữa các vật vô hại như (búp sen) với các động vật đáng sợ như (rắn hổ mang chúa) vì chúng có chung một số đặc điểm quang phổ.

Nói một cách đơn giản, hội chứng sợ lỗ nhỏ có thể bắt nguồn từ các mối đe dọa tiềm ẩn trong môi trường sống của bạn.

Một số người mắc trypophobia - hội chứng sợ những cái lỗ cũng có ác cảm với các vết vảy, bệnh nấm vảy, các kiểu phát ban hoặc vết hằn trên da khác. Điều này khiến cho các chuyên gia liên kết hội chứng sợ lỗ với các phản ứng tiến hóa khác như: tránh vi khuẩn hoặc tình trạng da bị viêm, bệnh truyền nhiễm

CÁC HỘI CHỨNG VỀ TÂM LÝ KHÁC:

• Hội chứng sợ không gian hẹp
• Hội chứng sợ nhện
• Hội chứng sợ gián
• Hội chứng sợ độ cao

Dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng sợ lỗ

Nếu bạn mắc chứng sợ lỗ, nhìn chung bạn sẽ cảm thấy ghê tởm (chứ không phải sợ hãi) khi nhìn trực tiếp vào một đồ vật hoặc bề mặt có các cụm lỗ nhỏ.

Bạn cũng có thể bắt đầu thấy khó chịu hoặc lo lắng khi nghĩ về thứ gì đó có hình dạng lỗ. Ví dụ như khi bạn bè của bạn bắt đầu trò chuyện và nói với bạn rằng họ thích ăn dâu tây. Lúc này, trong đầu óc của bạn lập tức hiện lên hình ảnh quả dâu tây với đầy lỗ.

Ngoài ra, các triệu chứng và dấu hiệu cụ thể thường bao gồm:

• Sởn da gà hoặc cảm giác ớn lạnh 
• Dùng tay bịt miệng và cảm thấy buồn nôn
• Đổ mồ hôi hột 
• Nhịp tim đập nhanh hơn bình thường, rối loạn nhịp tim
• Chóng mặt hoặc lâng lâng đầu óc
• Cảm thấy khó chịu về thị giác, mỏi mắt hoặc gặp phải ảo ảnh 
• Cảm giác đau khổ hoặc khó chịu bên trong cơ thể
• Mong muốn mãnh liệt có thể thoát khỏi hình ảnh hoặc đối tượng đó
• Hoảng sợ hoặc có các hành động hoảng loạn
• Run rẩy
• Hụt hơi

Yếu tố kích hoạt trypophobia

Khi bạn càng ở gần một đối tượng hoặc hình ảnh có lỗ thì càng có nhiều khả năng có phản ứng bất lợi với nó. Các tác nhân gây ra hội chứng sợ những lỗ tròn có thể bao gồm:

• Bánh mì và bánh mì với hạt.
• Phô mai có lỗ.
• Trái cây có hạt nhỏ, chẳng hạn như dâu tây, quả mâm xôi, đu đủ và kiwi.
• Tổ ong, hoa hướng dương và đài sen.
• Côn trùng và ong.
• Da rắn, thằn lằn, ếch nhái và các loài bò sát khác.
• Bọt biển.