Body shaming là gì ? Hiểu hơn về miệt thị ngoại hình

Body shaming nghĩa là gì ?

Body shaming (miệt thị ngoại hình) được hiểu là hành động chỉ trích ngoại hình của chính mình hoặc của người khác. Đó có thể là những lời bình luận ác ý về kích thước cơ thể (quá gầy, quá cao, thừa cân), tuổi tác, tóc, quần áo, vấn đề về da hoặc mức độ hấp dẫn của một người. Hình thức bắt nạt này nhằm làm bẽ mặt một người, nạn nhân của body shaming thường bị coi là kém hấp dẫn hoặc không phù hợp với tiêu chuẩn sắc đẹp của xã hội. Body shaming có thể nhắm mục tiêu đến mọi người ở mọi lứa tuổi, giới tính và vì nhiều lý do khác nhau.

Body shaming là một kiểu bắt nạt thường thấy, nó làm giảm sự tự tin và gây ra các vấn đề nghiêm trọng đến sức khỏe tâm lý cho nạn nhân. Khi nạn nhân cảm thấy xấu hổ về cơ thể của mình, họ có thể gặp phải các vấn đề như: rối loạn tâm lý, trầm cảm, lo lắng, chứng dị dạng cơ thể, cũng như cảm giác chán ghét cơ thể của mình nói chung.

Nếu bạn đang cảm thấy đau khổ và tuyệt vọng khi bị người khác phán xét về ngoại hình, bạn có thể nhờ đến sự tư vấn và trợ giúp về mặt tinh thần từ các chuyên gia tâm lý của Askany, họ sẽ giúp bạn đối phó với cảm xúc tiêu cực bên trong mình và bắt đầu tạo dựng lại hình ảnh tích cực cho bản thân.

XEM THÊM CÁC BÀI VIẾT KHÁC:

• Cười nhiều bị gì
• Khủng hoảng tâm lý là gì
• Làm thế nào để giảm stress trong công việc
• Bác sĩ tâm lý với bác sĩ tâm tâm thần

Thực trạng của vấn nạn  body shaming 

Body shaming có thể xảy ra trong môi trường gia đình, trường học, nơi làm việc và thường thấy nhất là các nền tảng mạng xã hội hoặc trực tuyến. Body shaming cũng thường xuyên được nhìn thấy trên các phương tiện truyền thông chính thống như: phim ảnh, quảng cáo, tạp chí, chương trình truyền hình, biển quảng cáo, v.v.

Trong trường hợp khác, những bình luận ác ý này có thể đến từ những người mà bạn thậm chí không quen biết. Bất kể bắt nguồn từ đâu, sự xấu hổ về cơ thể có thể gây tổn hại, có khả năng ảnh hưởng đến lòng tự trọng của nạn nhân và để lại hậu quả tâm lý nghiêm trọng.

Body shaming thường tồn tại vô hình và hữu hình như sau:

• Phê bình ngoại hình của chính bản thân thông qua đánh giá hoặc so sánh bản thân với người khác
• Chế giễu, trêu chọc và/hoặc chỉ trích trực diện ngoại hình của một ai đó
• Bàn tán về ngoại hình của ai đó hoặc đưa ra những nhận xét tiêu cực sau lưng họ

Tin tức trên báo lá cải

Đây có thể là những bức ảnh hoặc tạp chí được đăng với mục đích chế giễu những người nổi tiếng khi họ khóc lóc, không trang điểm, không tập gym, tăng cân v.v. Mục đích ở đây là làm cho khán giả thấy những ngôi sao này trông "xấu xí" và "luộm thuộm", đồng thời truyền đạt cho công chúng rằng không nên trông như thế này khi ra ngoài.

Tự phê bình

Bạn nhìn mình trong gương và nghĩ: "Trông mình thật xấu xí trong bộ đồ này", hoặc đưa ra nhận xét tương tự như thế về người khác. Thông thường, những người xấu hổ về cơ thể mình thường có xu hướng chỉ trích bản thân, và khi họ đánh giá bản thân, họ cũng có thể đánh giá cả người khác.

Khen ngợi một cách mỉa mai

Khi bạn đăng một bức ảnh selfie lên Facebook và ai đó nhận xét: "Trông bạn thật xinh đẹp nhưng bạn có đang tập thể dục không?" hoặc ai đó nói với bạn: "Ước gì tôi trông giống bạn khi tôi già bằng tuổi bạn". Mặc dù điều đó nghe có vẻ giống như một lời khen nhưng nó có giọng điệu chỉ trích và mỉa mai về hình thức bên ngoài của một người.

Quảng cáo

Văn hóa giảm cân (diet culture) bao gồm các quảng cáo truyền hình, quảng cáo thuốc giảm cân mới nhất, hướng dẫn trên YouTube làm sao để có thể giúp bạn giảm quầng thâm mắt cũng được xem là một hình thức Body Shaming. Hoặc khi bạn bước vào một cửa hàng với các kệ đầy sản phẩm "chống lão hóa". Lúc này, các công ty kinh doanh như đang ám chỉ và muốn gửi một thông điệp rằng chúng ta nên quan tâm đến ngoại hình của mình hơn và cố gắng sử dụng những sản phẩm của họ để trông thật "đẹp", nếu không chúng ta sẽ cảm thấy tồi tệ về bản thân mình.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng miệt thị ngoại hình

Ý thức về bản thân và hình ảnh cơ thể của chúng ta thường bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, văn hóa, mạng xã hội, người nổi tiếng và quảng cáo. Thật không may, chúng ta đang sống trong một xã hội chú trọng nhiều đến ngoại hình và cách chúng ta "nên" trông như thế nào. Cho dù đó là giữa bạn bè, trên bàn ăn tối hay trên mạng, các chủ đề liên quan đến hình ảnh cơ thể dường như là một chủ đề trò chuyện bình thường. Phương tiện truyền thông xã hội tràn ngập những hình ảnh quảng bá cơ thể và người mẫu "hoàn mỹ" (có khả năng được Photoshop) và lọc bằng các filter.

Nỗi ám ảnh về ngoại hình kết hợp với việc được tuyên truyền những chuẩn mực về cơ thể và tiêu chuẩn sắc đẹp phi thực tế có thể làm sai lệch cách chúng ta nhìn nhận cơ thể của chính mình và khiến chúng ta cảm thấy bất an. Do đó, nạn nhân cảm thấy xấu hổ về cơ thể của mình là điều không có gì đáng ngạc nhiên, vì tâm lý của chúng ta bị ảnh hưởng nặng nề bởi những thông điệp phóng đại này.

Kết quả là, nhiều người cảm thấy rất áp lực khi phải trông theo một cách nhất định và phù hợp với khuôn mẫu "hoàn hảo" này. Đáng buồn thay, những khuôn mẫu xã hội này vẫn tiếp tục tồn tại khi chúng ta coi chúng là sự thật tuyệt đối và truyền lại những niềm tin sai lầm này cho người khác.

Tác động tiêu cực mà Body Shaming gây ra

Sự xấu hổ về cơ thể có thể gây ra những ảnh hưởng rất xấu đến sức khỏe của một người như: tạo ra cảm giác khó chịu, thái độ không lành mạnh và các kiểu hành vi không phù hợp liên quan đến hình ảnh cơ thể. 

Tác động của việc body shaming cũng có thể dẫn đến sự bất an cá nhân và làm suy giảm chức năng và tương tác xã hội của nạn nhân. Kết quả là, nhiều cá nhân có thể có nguy cơ mắc các vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe tâm thần lẫn thể chất. Sự xấu hổ về cơ thể thể hiện theo những cách sau: Nhận thức sai lầm về cơ thể của một người có thể dẫn đến sự thiếu tự tin, lòng tự trọng thấp và muốn cô lập bản thân. Ngoài ra, nạn nhân bị shaming body cũng có thể xuất hiện một số tình trạng như:

• Rối loạn ăn uống, chẳng hạn như chán ăn hoặc ăn quá mức bình thường
• Rối loạn sức khỏe tâm thần, chẳng hạn như trầm cảm, lo lắng hoặc rối loạn thể chất
• Hành vi tự hại hoặc tự sát
• Đau khổ về tinh thần và cảm xúc - cảm giác xấu hổ, thấy mình vô giá trị, tội lỗi, tức giận, v.v.
• Không hài lòng chung với ngoại hình và không hài lòng với cuộc sống.
• Có mối quan tâm cực độ về hình ảnh cơ thể thể hiện ở những hành vi không lành mạnh như chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt, chương trình tập thể dục nghiêm ngặt, nhiều ca phẫu thuật thẩm mỹ, v.v. cố gắng thay đổi hoặc "nâng cao" diện mạo của họ.
• Hậu quả sức khỏe nguy hiểm (bao gồm cả tử vong) từ một hình ảnh cơ thể cố định do suy dinh dưỡng.

Body shaming người khác bị pháp luật xử lý thế nào?

Trước những hậu quả nghiêm trọng mà body shaming gây ra, pháp luật nước ta đã đưa ra những quy định liên quan đến vấn nạn này. Theo Điều 20 Hiến pháp 2013 do nhà nước qui định, bất kỳ công dân Việt Nam nào cũng có quyền được bảo vệ chính đáng trước sự chế giễu, phán xét, bình luận ác ý từ người khác.

Do đó, không ai được dùng lời lẽ cay nghiệt để hạ thấp nhân phẩm hoặc ngoại hình của đối phương. Dù cho người đó là bạn bè, người thân hoặc đồng nghiệp của bạn.

Về mức phạt hành chính theo pháp luật quy định, người có hành vi sử dụng lời nói, ngôn từ để phê phán, miệt thị ngoại hình người khác (hay còn gọi là body shaming) sẽ bị phạt nhẹ từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng. Mức phạt sẽ được tăng lên đến 30 triệu đồng nếu cố tình gây tổn hại nghiêm trọng cho đối phương như làm họ rối loạn tâm trí, tự sát. Một số trường hợp nặng hơn, những người thực hiện hành vi ác ý đó có thể bị phạt lên tới 5 năm tù.